تأثیر باورهای زیست‌محیطی بر رفتار پایدار کشاورزان استان فارس در بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی

بسیاری از مشکلات محیط زیست، ریشه در رفتار انسان داشته که با درک رفتار او قابل حل هستند. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر علّی باورهای عمومی زیست‌محیطی و باور ویژه آب زیرزمینی بر رفتار پایداری آب زیرزمینی در بین کشاورزان استان فارس انجام شد. مطالعه به روش توصیفی و علّی‌ـ‌رابطه‌ای و با استفاده از فن پیمایش و مبتنی بر پارادایم‌های "روانشناسی محیط‌زیست" انجام شد. اعضای نمونه از بین آب‌بران سه محدوده مطالعات آب زیرزمینی استان فارس با وضعیت آسیب‌پذیری بالا، متوسط و پایین آب زیرزمینی کشاورزی (N=1224)، به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب و با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 296 نفر برآورد گردید. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌ی ساختارمند بود که روایی آن به روش آماری و همچنین بهره‌گیری از دیدگاه پانلی از استادان دانشگاه و کارشناسان مربوطه و پایایی آن نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بین 0/61 و 0/82 تأیید گردید. تحلیل علّی با بهره‌گیری از مدل‌سازی معادلات ساختاریانجام شد. نتایج نشان داد باور ویژه آب زیرزمینی تعیین‌کننده قوی از رفتار پایداری آب زیرزمینیاست که خود متأثر از باورهای عمومی زیست‌محیطی پارادایم مستثنی‌ بودن انسان و پارادایم نوین زیست‌محیطی  است. همچنین نتایج نشان داد در بین باورهای عمومی زیست‌محیطی، پارادایم نوین وابستگی متقابل انسانی، بیشترین اثر علّی مستقیم و پارادایم مستثنی ‌بودن انسان، بیشترین اثر علّی غیرمستقیم را بر رفتار کشاورزان استان فارس دارا بودند.